Sağlık Bilimleri Üniversitesi Erzurum Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya Uzmanı Prof. Dr. Konca Altınkaynak yürütücülüğünde, 5 araştırmacı hematoloji uzmanı ile savunma sanayisi alanında deneyimli elektrik ve elektronik yapay zeka mühendisi Dr. Mert Burkay Çöteli tarafından geliştirilen periferik yayma görüntüleme cihazının, sevk zincirinde kullanılması için TÜSEB'e yapılan proje kabul edildi.
Bu kapsamda Erzurum'un yanı sıra hematoloji uzmanı bulunmayan Iğdır, Bingöl, Bitlis, Bayburt, Artvin, Ardahan, Karaman, Didim ve Nazilli ile Gebze'deki hastanelere "Mantiscope" adı verilen yapay zeka destekli cihaz gönderildi.
Bu hastanelerde periferik yayma yerinde yapılarak sonuçlar, uzaktan erişimle Türkiye'deki 5 hematoloji uzmanınca değerlendiriliyor.
Böylece hastaların hem il dışına çıkmasının önüne geçiliyor hem de maddi ve zaman kayıpları açısından kolaylık sağlanıyor.
Hastanenin biyokimya laboratuvarı sorumlusu da olan Prof. Dr. Altınkayak, projede ilham kaynağının bölge illere hizmet veren Erzurum Şehir Hastanesi olduğunu söyledi.
Iğdır'dan Erzurum'a bir anne ve çocuğunun hematoloji uzmanına sonuç göstermek için geldiğini ifade eden Altınkaynak, "Hematoloji uzmanımızla 'Keşke Iğdır'da periferik yayma yapılsaydı da görüntüsünü görebilseydik, bu hastanın gelmesine gerek yoktu.' şeklinde konuşmuştuk. Buradan ilhamla Başhekim Doç. Dr. İbrahim Tör ile projeyi konuştuk, sağ olsun destek verdi." dedi.
Altınkaynak, prototipi de hazır olan cihazı sevk zincirinde kullanmak için projelendirip TÜSEB'e sunduklarını ve ciddi destek aldıklarını belirtti.
KAN HÜCRELERİNİN MORFOLOJİSİNİ YAPAY ZEKA İLE TANIYO
Gerçek hastalarda çalışıldığı için cihaza CE belgesi de alacaklarını anlatan Altınkaynak, şöyle konuştu:
"Cihaz, periferik yaymayı yaptıktan sonra kan hücrelerinin morfolojisini, şekline göre yapay zeka ile tanıyor ve tasnifliyor. Türkiye'nin dört bir yanındaki 10 ilde proje personeli biyolog arkadaşımız tarafından üretilen cihazlar dağıtıldı ve validasyon çalışmalarına başladık. Amacımız, büyük hastanelerin yanı sıra Aydın Didim'de, Nazilli'de, Gebze'de, Iğdır, Artvin, Ardahan ve Bitlis gibi küçük il ve ilçelerde hematoloji uzmanın bulunmadığı yerlerde uzaktan erişimle hasta kan sonuçlarının görülmesi ve sevkine karar verilip verilmemesiydi."
Altınkaynak, proje ile hematoloji uzmanı olmayan yerlerdeki hastaların büyükşehirlere gitmesi, otelde konaklayarak bu işe para ve zaman harcamasının önüne geçildiğini, hastaya büyük konfor sağlandığını dile getirdi.
Yüzde 85'i yerli olan cihazın yazılımının Çöteli'ye ait olduğunu, 20 binden fazla hasta numunesi üzerinde yapay zekayla çalışılarak elde edilen verilerle cihazın kullanıma sunulduğunu anlatan Altınkaynak, "Bu cihazla hematoloji uzmanı olmayan il ve ilçedeki hastalara bulundukları yerde periferik yayma yapılacak. Türkiye'den 5 hematoloji uzmanı, hastaların kan hücrelerinin görüntülerini uzaktan erişimle inceleyip duruma göre sevke karar verecek." diye konuştu.
Altınkaynak, periferik yaymayı hematoloji, dahiliye, çocuk ve enfeksiyon uzmanlarının kullandığını, kan kanseri hücresini de cihazın tanıdığını sözlerine ekledi.
Başhekim Tör de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde "Türkiye Yüzyıl"ı vizyonuyla çıktıkları yolda TÜSEB ile ortaklaşa periferik yayma görüntüleme cihazı üretiminde ilk adımları atıp daha sonra üretime geçildiğini anlattı.
Projede Prof. Dr. Atınkaynak'ın takdire şayan emeğinin olduğunu ve hastanenin TÜSEB ile paydaş olmasından gurur duyduklarını belirten Tör, "Bu proje ile illerdeki hastaların Erzurum'a gelip kan vermesine gerek kalmayacak. Hastalar, bulunduğu şehirden kan verip yaymaları yapılacak, sonra bu cihazlar aracılığıyla görüntüler aktarılacak. Uzman arkadaşlarımız da değerlendirip ona göre sevke karar verecek." ifadelerini kullandı.